When the music's over,
turn out the lights
Muziek met Gijs van Rij
Klik hier voor meer informatie


Terug site map Goed om te weten
Home

Muzikale onrust in de vijftiger jaren





De jaren van muzikale onrust na de oorlog




 
Dit is de eerste aflevering van de serie muziek in de bibliotheek die plaats vond op 7 juni 2015 in de bibliotheek van Schiedam.

Bij die gelegenheid werden 78 toeren platen uit de vijftiger jaren gedraaid op apparatuur uit die tijd.

Hieronder zijn de gedraaide platen terug te vinden en ook alles wat wegens tijdgebrek niet gedraaid kon worden.
Klik hier voor meer informatie






 
Er wordt vaak gesteld dat er in de zestiger jaren veel veranderd is in Nederland. Oude verbanden werden verbroken, de verzuiling werd opgeheven en alles werd veel vrijer.

Alles love en peace.

Maar wat veel mensen vergeten, is dat in de vijftiger jaren veel meer omwentelingen hebben plaats gevonden. De veranderingen waren klein, maar die stonden wel aan de basis van alle omwentelingen in de zestiger jaren. En dat allemaal als nawee van de oorlog.

Zonder de doorbraak van de rock 'n' roll geen Beatles muziek.
Zonder vijftiger jaren geen zestiger jaren.

Om dat wat inzichtelijker te maken beginnen we met een stukje uit de Avonden van Gerard Reve.
De Avonden is een minutieuze beschrijving van de strijd die Frits van Egters in de huiskamer voerde met zijn ouders.
Het is gepubliceerd in 1947. De handelingen vinden plaats in december 1946.



Citaat uit de Avonden van Gerard Reve

Toen hij thuiskwam, lag zijn vader op de divan, terwijl zijn moeder bij tafel de kranten zat door te lezen.

'Je bent vroeg terug', zei ze. 'Ja', zei hij, 'ik wou op de terugweg nog bij iemand anders aan en die was niet thuis.

Laten we eens zien, wat de radio geeft.'
'Er was daarnet een aardig hoorspel', zei ze.
'Zo', vroeg hij, 'waar ging het over?'
'Nou', zei ze, 'over vroeger in Engeland, nee, in Ierland, van de graven en grondbezitters.'

De radio was warm geworden. 'De Zwervers gaan verder met Sensatie Nummer Een', zei de omroeper.
'Tuut tuut te tuut tuut', zei zijn moeder, toen het nummer begon, 'verschrikkelijk.'

'Je moet jazzmuziek proberen te volgen', zei Frits. Hij zat op een stoel dicht bij het toestel.

'Kan dat gemier niet af?' vroeg zijn vader en richtte zich op.
'Nee', zei Frits, 'je moet eens luisteren, dan zul je horen, dat het geen onsamenhangend lawaai is. Het orkest geeft het ritme aan, de saxofoon speelt de melodie en de improvisaties.'

'Maar het kan wel zachter', zei de man en draaide de knop terug.
Hierna ging hij weer liggen.

Frits nam de knop vast en draaide die langzaam, bij beetjes weer naar rechts op de ogenblikken, dat alleen een zwakke drum te horen was.

'Ik ga naar bed', zei zijn moeder plotseling, 'ik ben niet van plan langer op te blijven.'

Ze verdween in de achterkamer en deed de schuifdeuren met een harde slag dicht.
'Het is niet zeker of die slag per ongeluk of met opzet zo hard was', dacht Frits.
Zijn vader kwam overeind en liep voor de boekenkast op en neer, kuchte, nam zijn kin in de hand, opende de mond, maar zweeg.

Frits zette de radio, die met een wals begon, af, ging voorzichtig de kamer uit, liep naar de zijkamer, ontstak de gaskachel en ging aan de schrijftafel zitten.
Hij hoorde zijn vader in de huiskamer op en neer lopen. Het was tien uur.



The Ramblers

In bovenstaand fragment is sprake van "de Zwervers" met het nummer "Sensatie nummer een".

In werkelijkheid werd er in december 1946 een concert van The Ramblers uitgezonden met hun muziekstuk Sensation number one.
Het optreden van the Ramblers was trouwens in Brussel: het hoofdkwartier van de geallieerden destijds, waar veel opgetreden werd.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
The Ramblers - Sensation Number One
Album: Strike Up The Band
Varagram - ET 155
1983
Spelen (112k)  Help










 

Soldaten in Normandiƫ

En hoe kwam die muziek naar ons toe?

Die werd naar ons toegebracht. Letterlijk.
Het Amerikaanse leger (en het Engelse en het Canadese) hadden ter ontspanning van de soldaten koffergrammofoons bij zich.
78 Toeren opwind grammofoons in legergroene kistjes. Je komt ze nog wel eens tegen op antiek markten.

In het deksel zat een stapeltje met de laatste grammofoonmuziek. En uiteraard werd de voorraad regelmatig aangevuld.

Na de oorlog bleven al die grammofoons en platen bij ons achter.

Hier is een foto gemaakt tijdens een pauze moment na de landing in Normandiƫ.
Klik hier voor meer informatie



Deze plaat van Ella Fitzgerald en The Ink Spots kwam net iets te laat uit om op de foto hier boven op de platenspeler te liggen.
Maar hij zal zeker nagezonden zijn.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Ella Fitzgerald & The Ink Spots - Into Each Life Some Rain Must Fall
Decca - M 32525
1944
Spelen (112k)  Help










 
Het was overigens niet zo dat er in Europa voor de oorlog helemaal geen swingende muziek gemaakt werd. Deze plaat uit 1935 bewijst het tegendeel.
Maar deze muziek werd alleen gewaardeerd door een kleine groep. De Swingjazz is nu populairder dan dat hij destijds was.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Stephane Grappelli And His Hot Four - Limehouse Blues
Decca - F 5780
1935
Spelen (112k)  Help










 
Verder zal er door de GI's zeker ook geluisterd zijn naar crooners zoals de destijds zeer populaire Bing Crosby.
Hier met het trio van Les Paul.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Bing Crosby with Les Paul and his trio - It's Been A Long Long Time
Brunswick - 3618
1945
Spelen (112k)  Help










 

Ontstaan van Rock 'n' Roll

We moeten zeker niet vergeten, dat begin vijftiger jaren in de VS de rock 'n' roll doorbrak.

Hoe was die rock 'n' roll ontstaan?

Na de oorlog wilde de jeugd na alle doorstane ellende wel wat extra vermaak en vertier. De bigbands begonnen op dansavonden steeds wildere muziek te spelen.
En ook de country & western groepen werden aangespoord om steeds heftigere muziek te maken. Die country & western bands waren trouwens veelal gitaarbands.

De ene groep spoorde de andere weer aan. Wat de ene artiest allemaal op gitaar kon, kon een ander nog veel beter. En uiteindelijk werd hieruit de rock 'n' roll geboren.
Heftige gitaar muziek.

Overigens zagen de platen maatschappijen dit met lede ogen aan. Ze wilden die platen ook niet onderbrengen in de gebruikelijke billboard noteringen.
Daarom werd er een speciale categorie voor bedacht. De rhythm and blues; de R&B.

Die categorie was niet als compliment bedoeld.



Een van die country & western gitaristen die steeds wilder ging spelen was Arthur Smith. Die had een Guitar Boogie op zijn repertoire staan die hem al snel de naam Arthur 'Guitar Boogie' Smith opleverde.

Dit is een opname uit 1948, maar hij maakte hier tijdens optredens al furore mee sinds 1945.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Arthur 'Guitar Boogie' Smith - Guitar Boogie
MGM - 3011
1948
Spelen (112k)  Help










 
En toen werd er in 1948 een plaat opgenomen door Antoine 'Fats' Domino getiteld The Fat Man.
Het werd in 1949 meteen een enorme hit.

Deze plaat wordt door kenners gezien als de eerste rock 'n' roll plaat.
Fats Domino is dan ook als zodanig opgenomen in de rock 'n' roll Hall of Fame.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Fats Domino - The Fatman
Album: Legendary Masters Series
United Artists - UAD 60015/6
Spelen (112k)  Help










 
Dit is een song van Fats Domino op het hoogtepunt van zijn populariteit.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Fats Domino - My Blue Heaven
London - HL U 8280
1956
Spelen (112k)  Help










 
Maar er was naast het wilder wilder adagium ook een stroming voor smoother smoother. Zoals de vocalen van The Four Aces.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
The Four Aces - I'm Yours
Decca - M 33448
1952
Spelen (112k)  Help










 
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Evelyn Knight - Be Goody Good Good To Me
Brunswick - 4268
1949
Spelen (112k)  Help










 
Patti Page had een enorme hit met deze Tennessee Waltz.
Er gingen vele miljoenen van over de toonbank.

En ze was niet de enige.
Zangeressen als The Fontane Sisters en Jo Stafford hebben in diezelfde tijd ook hits gescoord met dit nummer

En het origineel was niet van Patti Page, maar van country zanger Cowboy Copas.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Patti Page - The Tennessee Waltz
Mercury - M 27
1950
Spelen (48k) (24k)  Help










 
Ook in Nederland ging al dat geweld niet onopgemerkt voorbij.
Pia Beck had in 1950 een hit met een piano boogie genaamd Pia's Boogie.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Pia Beck - Pia's Boogie
Decca - M 33025
1950
Spelen (112k)  Help










 
In 1951 zet Gene Autry dit Old Soldiers Never Die op de plaat, met op de achterkant God Save America.

Dat was niet zonder reden dat deze plaat net toen uitkwam.
Het was 10 jaar na Pearl Harbour. Dat wordt in de tekst ook genoemd.

Maar het was ook de tijd van het uitbreken van de Korea oorlog.
Er zaten dus weer soldaten te luisteren naar grammofoonplaten in het veld.

Het is niet erg waarschijnlijk dat soldaten in Korea naar deze plaat zaten te luisteren maar het zal waarschijnlijk wel een opsteker zijn geweest voor de thuisblijvers.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Gene Autry - Old Soldiers Never Die
Columbia - DCH 156
1951
Spelen (112k)  Help






 
Het is veel waarschijnlijker dat de soldaten luisterden (en foto's hadden van) Doris Day.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Doris Day & Paul Weston - A Guy Is A Guy
Columbia - DB 3058
1952
Spelen (112k)  Help










 
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Guy Mitchell - Look At That Girl
Philips - B 21086 H
1953
Spelen (112k)  Help










 
Hierboven kwam Les Paul al een keer voorbij met zijn trio.
Later ging hij op de solo toer met alleen Mary Ford voor de zang.

Hij heeft aan de wieg gestaan van de elektrische gitaar (model Les Paul) en dat is hier goed te horen ook.

De melodie van dit nummer lijkt trouwens als twee druppels water op het Roemeense lied 'Sanie cu zurgălăi'.
Les Paul is daarvoor dan ook aangeklaagd voor plagiaat hoewel hij niet als schrijver op het label staat.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Les Paul and Mary Ford - Johnny (is the boy for me)
Capitol - 2486
1953
Spelen (48k) (24k)  Help










 
Hier begint dan de rock 'n' roll zoals we ons dat voorstellen.

Dit Rock Around The Clock van Bill Haley & the Comets uit 1954 werd een grote hit in 1955 nadat het te horen was in de film Blackboard Jungle.

Nadat het een hit geworden was figureerden Bill Haley & the Comets ook nog in de film Rock Around The Clock. Deze film leverde bij vertoningen vaak zulke wilde taferelen op dat de film in het begin met enige regelmaat verboden werd.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Bill Haley & The Comets - Rock Around The Clock
Decca - M 33825
1954
Spelen (112k)  Help










 
In 1953 werd er in Italiƫ gestart met het festival van San Remo.

Op dit festival kwam (en komt nog steeds) een doorsnede voorbij van alles wat hip was in die jaren in Europa.

Dit Ci Ciu Ci was een van de inzendingen in 1955 gezongen door Natalino Otto.

Het heeft het festival dat jaar niet gewonnen, maar werd wel een hit.
In Nederland is het oa. op de plaat gezet door Wily Alberti in het Italiaans en door Max van Praag in een Nederlandse vertaling.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Natalino Otto & Trio Aurora - Ci Cui Ci
Fonit - 14820
1955
Spelen (112k)  Help










 
De hits uit de VS werden ook meteen opgepakt door lokaal talent.

Hier een uitvoering van Mister Sandman door twee zang duo's.
Heren duo Black and White en dames duo The Melody Sisters.

Dat leverde niet altijd muzikale diamanten op.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Black And White & The Melody Sisters - Mister Sandman
Philips - P 17400 H
1955
Spelen (112k)  Help










 
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Frankie Laine - Strange Lady In Town
Philips - B 21539 H
1955
Spelen (112k)  Help










 
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Slim Whitman - Rose Marie
London - HL 8061
1955
Spelen (112k)  Help










 
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
The Platters - The Great Pretender
Mercury - 957001
1955
Spelen (112k)  Help










 
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Bill Haley & The Comets - The Saints Rock 'n Roll
Decca - M 33957
1956
Spelen (112k)  Help










 
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Bing Crosby & Frank Sinatra - Well Did You Evah?
Capitol - 3507
1956
Spelen (112k)  Help










 
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Dean Martin - Memories Are Made Of This
Capitol - 3295
1956
Spelen (112k)  Help










 
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
The Crickets - That'll Be The Day
Coral - Q 72279
1957
Spelen (112k)  Help










 
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
Pat Boone - Bernadine
London - L 619
1957
Spelen (112k)  Help










 
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
The Everly Brothers - Bye Bye Love
London - HL A 8440
1957
Spelen (112k)  Help










 
Van de hits uit de VS waren die van the Everly Brothers wel heel populair.
Hier een uitvoering van Bye Bye Love van de Everly Brothers door de Fouryo's.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
De Fouryo's - Bye Bye Love
Decca - M 64165
1957
Spelen (112k)  Help










 
En hier is een uitvoering Wake-up Little Suzy van de Everly Brothers in een vertaling door The Butterflies.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier
The Butterflies - Willem Wordt Wakker
Philips - P 18027 H
1958
Spelen (112k)  Help










 

Een lokale geschiedenis uit de vijftiger jaren

In 1957 hadden de Selvera's een enorme hit met de Postkoets.

Het duo de Selvera's bestond uit Mieke (Vera) en Selma Jansen.

Vanwege de hits van het duo, trok er een promotietour door het land waarin uiteraard de postkoets niet mocht ontbreken.



Klik hier voor meer informatie
Klik hier
De Selvera's - De Postkoets
Telefunken - AH 231
1957
Spelen (112k)  Help










 
Hier in 1958 staat die Postkoets opgesteld voor de winkel van Hakkert aan de Hoogstraat in Schiedam.

Er zou een nieuwe winkel geopend gaan worden in de Groenelaan.

Achterop de koets zitten de Selvera's. Maar voorop naast de koetsier zit het zangduo de Trekvogels. Die hadden toen namelijk ook een enorme hit met Onder een blauwe kiel en maakten daarom ook deel uit van de promotietour.
Klik hier voor meer informatie



Hier zitten de beide 'Trekvogels' te signeren in het nieuw geopende filiaal van Hakkert aan de Groenelaan.

De Trekvogels bestonden uit Dick Doorn uit Rotterdam en Wim Scholte uit Schiedam.

Dick Doorn is later doorgegaan als beroeps zanger en heeft veelvuldig opgetreden voor de radio.
Klik hier voor meer informatie



Klik hier voor meer informatie
Klik hier
De Trekvogels - Onder Een Blauwe Kiel
Decca - M 64137
1958
Spelen (112k)  Help


Het volgende hebben anderen al opgemerkt

Wim Scholte was mijn vader en is na De Trekvogels ook doorgegaan als beroepszanger. Net als Dick Doorn veel voor radio en televisie. Hij maakte later deel uit van de Hi-Five van Harry de Groot en een korte tijd bij De Zingmannen.
Kleine schooier van De Trekvogels was in die tijd een hit. Nu zouden we zeggen : smartlap.
>> Fenny Scholte

 





 
Vergelijkbare pagina's

Chansons
Occasionally Colour
Piet Paaltjens
BeatGirl
Luisterliedjes
Kerstplaten
Zing mee met 78 Tee






terug naar boven






Deze pagina is 3115 maal bekeken.




Een service van Stichting CCV